Dostawa prenumeraty i pojedynczych magazynów na terenie Polski realizowana jest za pośrednictwem Poczty Polskiej i jej koszt wliczony jest w cenę oferty.
TEKST SUSAN GOLDBERG
Decydując, co i jak chronić
MIEJSCA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO są zasobami nieodnawialnymi. Kiedy znikają, to na zawsze. To strata porównywalna do wymierania gatunków. Dziś obiekty dziedzictwa architektonicznego i archeologicznego są w niebezpieczeństwie. Zagrażają im podnoszący się poziom wód (Wenecja), zanieczyszczenia (Tadź Mahal), nadmierny ruch turystyczny (Angkor Wat), przyspieszająca urbanizacja (piramidy w Gizie), konflikty (starożytne miasto Syrii – Palmyra)… oraz wypadki. W tym numerze przyjrzymy się herkulesowym wysiłkom zmierzającym do odbudowania dachu i iglicy katedry Notre Dame, ikony Paryża, obiektu z listy światowego dziedzictwa UNESCO. Zanim wiosną 2019 r. zabytek został zniszczony przez pożar, przyciągał około 12 mln odwiedzających rocznie. Zabierzemy Cię za kulisy odbudowy i skonfrontujemy z drażliwymi pytaniami o miejsca dziedzictwa kulturowego. Jak pyta autor Robert Kunzig: Jaką część przeszłości warto zachować dla potomności? Jaki dług mamy wobec naszych przodków i ich dzieł? Jaką siłę i poczucie stabilności czerpiemy z zachowanych obiektów? A z drugiej strony: Kiedy dziedzictwo staje się zwykłym ciężarem hamującym układanie świata po swojemu? Ludzkość odpowiedziała na te pytania w różnoraki sposób w różnych miejscach. W Dreźnie w Niemczech Frauenkirche, XVIII-wieczny barokowy kościół z charakterystyczną, imponującą rozmiarami kopułą, był architektonicznym symbolem miasta. W lutym 1945 r. jeden z najbardziej niszczycielskich alianckich ataków bombowych II wojny światowej obrócił je w gruzy. Drezno, wówczas będące na obszarze Niemiec Wschodnich, po wojnie wróciło do życia, ale Frauenkirche pozostał ruiną. Dopiero po zjednoczeniu Niemiec odbudowano go z wykorzystaniem wielu oryginalnych elementów, jako symbol pokoju i harmonii. Berliński kościół Pamięci Cesarza Wilhelma, lepiej znany jako Gedächtniskirche, też padł ofiarą bombardowań, ale spotkał go inny los. Jego wieżę (bo tylko ona ocalała) pozostawiono nieodrestaurowaną. Ma być pomnikiem przestrogą przed wojną. Podobnie jak Frauenkirche, katedra Notre Dame jest odbudowywana tak, aby była możliwe najwierniejsza oryginałowi, włącznie z użyciem na pokrycie dachu zastosowanego pierwotnie toksycznego ołowiu. Ta decyzja była kontrowersyjna. W przyszłości ten i inne wybory z pewnością będą przedmiotem debaty na temat tego, jak odnawiać zabytki. W National Geographic nie twierdzimy, że znamy „właściwe” odpowiedzi na te pytania; takich właściwych odpowiedzi może nawet nie być. To, co będziemy robić, to nadal monitorować miejsca dziedzictwa kulturowego, które mają znaczenie dla przeszłości, teraźniejszości i przyszłości ludzkości. Dziękujemy, że czytasz National Geographic.
